Aile Psikiyatrisi
Cinselliği Çoçuklara Anlatmak
ERGEN VE CİNSELLİK
Amerika’da, ergenlerin neden bu kadar ergen bir yaşta cinselliği yaşamak istediklerine dair birtakım araştırmalar yapılmış. Yapılan 3 çalışmanın sonuçlarına göre cinsel olarak aktif
gençlerin;
1) Çevresel faktörlerden
2) Partnerinin yaşından
3-) Ailenin ya umursamaması ya da özellikle erkek çocuklar için ailenin destek verdiği sonucu çıkmış.
Amerikan Kamu Sağlık Birliğinin bir toplantısında Kentucky Üniversitesi araştırmacıları, Kentucky ve Ohio’daki 17 okuldan yaşları 13 ile 19 arasındaki 9.sınıftan 11.sınıfa kadar olan 950 gencin çalışmasını sundular. Sonuç olarak cinsel ilişkiye giren gençlerin diğer arkadaşlarının da gerçekte ilişkiye girmemişse bile mutlaka cinsel ilişki yaşamış olduğunu düşündükleri ortaya çıktı.
Kentucky okulundaki sağlık biriminde Doç.Dr. Katharine Atwood’un söylediğine göre de gençlerin o yaş grubundaki arkadaşları arasında bu durumu abartarak gerçekte cinsel ilişkiye girmemiş arkadaşlarını bile bu deneyimi yaşamış gibi gösterip birbirlerini etkileyebiliyorlar.”Onlar bu deneyimi yaşamış ben de yaşamalıyım” gibi bir durum oluyor.
Bu çalışmada 9. sınıf öğrencilerinin % 33’ü hayatlarında en az bir defa cinsel deneyim yaşamışlar ancak bu sonuca rağmen bu deneyimi yaşayanların verdiği bilgiler bütün arkadaşlarının ya da çoğu arkadaşlarının cinsel deneyim yaşadığı yönündeydi.
Dr. Katharine, “Eğer onları tahminlerinden daha az gencin cinsel deneyim yaşadığına inandırırsak bu davranış biçimlerini değiştirmek yönünde oldukça olumlu etkimiz olacaktır” diyor.
Vermont Üniversitesinden psikoloji profesörü Dr.Harold Leitenberg’e göre genç kızlar 12-13 yaşında ilk cinsel deneyimi yaşadıklarında genellikle kendilerinden 5-6 yaş büyük bir partner seçiyorlar.
Özellikle kızlar için erken cinsel deneyim beraberinde birtakım davranış sorunlarını da getirebiliyor. İntihara eğilim, alkol kullanımı,uyuşturucu kullanımı, okuldan kaçma ve hamilelik en sık görülen sorunlardır.
Türkiye’de de özellikle son 6-7 yıldır ergenlik yaşı 9’a cinsellik yaşı da 14’e düşmüştür.
Ergenlik yaşı daha önceki yıllarda 12-14 ve cinsellik yaşı da 20-21’di.
Avrupa’da yapılan bir araştırmada erken ergenliğe giren çocukların erken cinsel deneyim yaşadığı ortaya çıkmış.
Ergenlik yaşının düşmesinin sebepleri ;
1- Proteinli gıda tüketiminin artması,
2- Kimyasallar ve hormonlu gıdalar
3- Sosyo-ekonomik alanda gelişme, zenginleşme olarak sıralanabilir.
Ailelerin çoğu ergen olan çocuklarının bir cinsel deneyim yaşamasını tercih etmezler ancak onların tercihi her zaman gerçekler olmayabilir. Bu yüzden ailelerin çocuklarını ergenliğe girdiği andan itibaren cinsellikle ilgili ve o yaştaki cinsel deneyimin olumsuz sonuçlarıyla ilgili uyarmaları gerekmektedir.
2002 yılında Minnesota Üniversitesinde yapılan yayınlanmış bir çalışmada 13 ila 19 yaşlarındaki gençlerin anneleri çocuklarının hayatlarına müdahil oldukları zaman ve çocuklarıyla cinsellikle ilgili değerleri paylaştıkları zaman ergenlikte cinsel deneyim yaşamaya olan ilginin azaldığı görülmüş.
Bu çalışmaya göre;
1- Ergenler annelerinin onların kesinlikle seks yapmalarını istemediklerini bilirlerse çoğunlukla yapmıyorlar.
2- Anne ile çocuk arasındaki bağın kuvvetliliği tek başına sözden çok daha etkili.
3- Anneler çocuklarına korunmayla ilgili öğütler verirlerse ergenler bunu annenin seksi onaylamaması olarak görmüyorlar.
4- “Bizim ilişkimiz gayet iyi” diye yanıtlayan annelerin 14-15 yaşındaki çocuklarına bakıldığında bu çocukların cinsel deneyim yaşadıkları ama annelerinin bundan haberinin olmadığı görülmüştür.
Anneler kız çocuklarıyla aralarındaki bağı kuvvetli tuttukları zaman onların erken yaşta bir cinsel deneyim yaşamalarını engellemiş olabilirler.
Erkek çocuklar da babalarından daha fazla etkilenip bu deneyimi yaşamadan önce babalarıyla konuşabilirler ya da babaları çocuklarıyla konuşabilir çünkü erkek ergenlerin aynı yaş grubu arkadaşlarından etkilenmesi çok yaygın bir durumdur dolayısıyla babaların bu durumu tasvip etmediklerini ve o yaştaki cinsel birlikteliğin olumsuz taraflarını anlatmaları gerekir.
Çocukları o yaşlarda serbest bırakmak ve onların da bir birey olduğunu artık kendi başlarına düşünüp karar verebileceklerini düşünmek oldukça yanlış bir tutumdur. Onlar bir birey ancak her konuda doğru düşünüp doğru karar verecek yaşta değiller.
Amerika’da yapılan başka bir çalışmada ergenlerin 3’te 2’si cinsel deneyim yaşadıktan sonra pişman olup “beklemediğimize pişmanız” demişlerdir. Özellikle ergenlik döneminde bu çocukların anne-babanın rehberliğine çok ihtiyaçları vardır.
Kendine güveni olan ve anne babası tarafından sevildiğini ve iyi bir bağı olduğunu düşünen kız ergenlerde ilk cinsel deneyim edinme yaşı çok daha ileride oluyor.
Yine anne-baba ile iletişimi iyi düzeyde olan ergenlerin başka arayışlara girme ve kabul görme istekleri özellikle kız ergenlerin bir erkekten ilgi görme isteği olmadığından cinsel deneyim yaşama ihtiyacı hissetmiyorlar.
“The Journal of Adolescent Sex” dergisinde yayınlanan bir makalede Dr.Moraski, “Ergenler her zaman anne babalarından bağımsız bir hayatları olması gerektiğini, onların her yaptıklarından haberi olmaları gerekmediğini, büyüdüklerini ve kendi başlarına karar verebileceklerini düşünürler. Kendiliklerinin farkına vardıkları zaman, aileye sırtlarını dönüp yaşıtlarıyla bilgi alışverişine girmek isterler. Ama problem şudur ki arkadaşlarından aldıkları bilgi doğru değildir. Dolayısıyla siz de onların artık büyüdüğünü düşünüp onları serbest bırakmayın,onlarla konuşun, öğüt verin,bağlarınızı sıkı tutun” diyor.
Yine yakın zamanda “Journal of Milbank Quarterly” dergisinde yayınlanan bir makalede anne-babaları sigara içen ergenlerin sigarayla ve alkolle tanışma yaşları da düşüyor ve bir ortam buldukları zaman da ilk cinsel deneyimlerini yaşıyorlar.
Oğlunuzun veya kızınızın sizin düşündüğünüzden daha fazla cinsellik deneyimi olduğunu gösteren göstergeler vardır. Uzun süredir yapılan çalışmalar sigara, alkol ve diğer uyuşturucu kullanımının cinsel deneyimle beraber olabildiğini ve ergenlerin bunu denediklerini gösterdi. Şimdide yeni bulgular dövme ve piercing için aynı bulguları vermektedir. Tabiki bunları yaptıran herkesin cinsel olarak aktif olduğunu söylemiyoruz.18 yaş grubundan %50’ si sex yapmamaktadır.
Çocuklarınızı aşağıda belirtildiği gibi 10 yaşından itibaren eğitmenizi tavsiye ederim:
Ergeninizi evde tek başına bırakmayın. Sizde evde eğlenceli bir şekilde onunla beraber olun.
Çocuğunuz ve arkadaşlarının neler konuştuklarını onlara tavsiyeler yapmadan dinleyin, böylece onların etrafınızda olmasını arttırırsınız.
Çocuklarınıza gelecek ile ilgili umutlarını hayallerini sorun ve onları cesaretlendirin. Böylece hayatlarını olumsuzluğa götürecek olaylardan engellemiş olursunuz.
Onların yetenekleri gelişmeye başladığında onların en büyük destekçisi olun.
Suçlamadan ve tehdit oluşturmadan çocuklarınıza sağlıksız ve akılsızca yapılan sexin bir çok riskinin olduğunu ve sex yoluyla bulaşan hastalıkların olduğunu anlatın. Bunu konuşma gereğini onları çok sevdiğiniz için gerekli gördüğünüzü ve onların ilerde acı çekmelerini istemediğinizi belirtin.
Okulda onların seks ile ilgili neler öğrendiği konusunda hiç yabancı olmadığınızı onlara hatırlatın.
Onlara konuşma kapılarını açık tutun ve konuştuklarınızın aranızda kalacağını söyleyin.
Davranışları ile örnek olmaları gerektiğini hatırlatın. Seksin pozitif bir şey olduğunu kabul ettiğinizi söyleyin.Çünkü, eğer “sakın seks yapma” derseniz bu tavsiyenize kulak asmayacaklardır.
Kız çocuklarında adet görmeleri ile konuyu açabilirsiniz.
Erkek çocuklarına kısa bir anlatım yapmayın.
Erkek çocuklarında gece iç çamaşırının ıslanmasından bahsedin, gece boşalması olacağından bahsedin.
Seksin romantik bir olayda ilerleyen bir şey olduğunu anlatın.
Cinsel çekiciliğin bir gülümseme ile başladığını, öpmeye, dokunmaya kadar ilerleyebileceğini ve cinsel birleşmenin bundan sonra olabileceğini anlatın. Bu adım adım ilerlemenin herhangi bir yerinde kendilerini durdurabileceklerini hatırlatın.
Kız çocuklarının erkek çocuğunun yüzüne bakarak ‘Hayır’ demesi gerektiğini öğretin .
Bazen kızların uzağa bakıp hiçbirşey söylememesinin erkek çocuk tarafından yanlış değerlendirilebileceğini ve bu durumun cinsel faydalanmaya yol açabileceğini anlatın.
Çocuğunuzun fikirlerini, kullandığı dili ve normları öğrenin.
Ağız ile yapılan seksin tehlikesini onlara anlatın.
Vücut sıvısından cinsellikle bulaşan hastalıklar ve AİDS’ in geçebileceğini anlatın.Ve bu tür aktiviteden uzak kalmaları gerektiğini vurgulayın.
Seks ne zaman yapacak kontrol listesi oluşturun. Bir kişi nasıl karar verecek ne zaman seks yapmalı diye konuşma ortamı yaratın.
Genel nedenleri konuşun, mesela aşk, kız arkadaş veya erkek arkadaş ısrarı, kendi yaş grubununun baskısı, alkol ve uyuşturucu kullanımı sonra karar verme yetileri zayıflaması ile seks yapılması gibi.
Seksin duygusal bağlarının olduğunu anlatın. Duygusal olarak bağlanıp sonra ayrılık olunca bunun onların kalplerini inciteceklerini ve acı çekeceklerini anlatın. Sonrasında pişmanlık yaşandığını anlatın.
Çevrede kötü bir ün de yaratabileceğini anlatın.
Neyin uygun olduğu neyin uygun olmadığını erkek çocuklar babalarından işitirlerse daha uygun olur. Anneler, oğullarına kadın hakkında, babalarda kızlarına erkekler hakkında bilgi verirse iyi olur.
Seks ile ilgili konuşmalarınızı devam eden bir eğitim konuşması olarak yapmanızda fayda var, ve TV, film, magazin yazılarını, gazete haberlerini bahane ederek konuyu hep canlı tutup eğitiminiz için kullanın.
Seks yolu ile bulaşan hastalıklardan en fazla AIDS en problemli olanıdır.
1999 yılı sonunda, 20-24 yaş arası 25.000 HİV vakası tespit edildi.
13-19 yaş arası 3500 HİV vakası tespit edildi. 2000 yılında, ABD’de tüm AIDS hastalığına yakalanların yarısı 25 yaşından aşağıdaydı.
Ergenlerin AIDS ve seks ile geçen hastalıklar hakkında bilgisi olsa da bu konuyu umursamadıklarını görüyoruz.
Cinsel yönden aktif ergenlerin %10 dan azı, kondomu devamlı kullanmaktadır(1998). Sifilis ve gonere görülme oranı ergenlerde en yüksek orandadır.
Amerika ergen hamileliğinde ve doğumlarında en önde gelen ülkedir.
Yılda 7 milyar dolara mal olmaktadır (1997).
20 yaşından önce hamile kalan bayan sayısı yılda 1 milyon.