İlaçsız Tedaviler
Neurofeedback Tedavisi Nedir?
Neurofeedback Tedavi Yöntemi Nedir?
Biofeedback, kişinin normalde kontrol edemediği ya da bilincinde olmadığı kas hareketleri, solunum, kalp atışı, deri gerginliği ve beyin dalgaları gibi fizyolojik işlevleri üzerinde kontrol sağlamayı öğrendiği bir operant koşullanma prosedürüdür. Bu yöntem, kişinin kendi bedenini kontrol altına alarak, üzerinde bazı değişiklikler yapabilmesidir. Bireyin bedensel farkındalığını arttırmakta ve ruhsal olarak gerginlikten kurtulup rahatlamasını sağlamaktadır. Kişi, daha önce fark edemediği birçok bedensel tepkisinin farkına varır. Vücut parametreleri ölçülebildiği gibi değiştirilebilinir.
Neurofeedback, beynin plastisite yani esneklik teorisinden yararlanır. Klasik koşullama ve edimsel (operant) koşullama yöntemlerini kullanıp beynin elektrik akımını beyne değiştirtmeyi amaçlar.
Kalp Atışı Değişkenliği (KAD) (Heart Rate Variability (HRV)) Biofeedback Tedavisi:
Kalp ritmini ve Kalp ritm değişkenliğini ölçer ve düzenler.
Kalp Ritim Oranı: Normal dinlenmiş şekildeki kalp ritim oranı 60-100 atım/dak.’dır. Birçok insan ne kadar fit olduklarıyla doğru orantılı olarak 40-60 atım/dak. seviyesindedir. Orta derecede zihinsel stres olduğu zaman 8-11 atım/dak. kadar bir artış olur ve sonrasında da başlangıç seviyesine geri dönmesi beklenir.
Sempatik sinir sistemi (SNS) homeostatik mekanizmayı regüle eder. Savaş ya da Kaç (Fight and Flight) mekanizması olarak bildiğimiz nöronal ve hormonal stres tepkileriyle doğrudan ilgilidir ve bu anlık tepki gerektirir. Parasempatik sinir sistemi (PNS) ise anlık tepki gerektirmeyen daha yavaş tepki gerektiren sistemdir. Yani sempatik ve parasempatik sistemin birbirini tamamlayıcı ve dengede çalışması gerekir. Bir başka deyişle kalp ritmiyle nefes alıp vermenin senkronize olması gerekir. Nefes alırken kalp atışı hızlanıyorsa nefes verirken de yavaşlaması gerekir.
Kalp Ritim Değişkenliği (HRV), SNS ve PNS ile kalp ritmindeki değişikliklerin regulasyonudur. Bir atımdan diğer atıma kadar ki SNS ve PNS dengesi 0.1 pk frek. olması gerekir. Çeşitli aktivitelerde bu değişkenlik göstermektedir. Bu da kalp sağlığını korumak ve performansın her zaman doruk noktada olması açısından önemlidir.
(Örneğin; Kalp Atışı Değişkenliği (Heart Rate Variability) kalp atışınızla aynı değildir. KAD’ınız iki kalp atışları arasındaki zamandır. Nefes aldığınızda kalp atışınız hızlanır, nefes verdiğinizde kalp atışınız yavaşlar. KAD’ınızı “ahenge” (koheransa) getirmek demek Sempatik ve Parasempatik sinir sisteminiz bir zaman sürecinde sabit ve ritmik bir şekilde gelip gitmesidir. KAD ahenkte olduğu zaman diğer ileri geri giden fizyolojik sistemlerin ritmik dizinlerde (ör: kalp ritimleri, nefes ritimleri, ve tansiyon gidip gelmelerin) ahenkte olma eğilimine yol açar. Bu kardiovasküler, sinir, hormon ve bağışıklık sistemlerinin daha verimli ve uyumlu çalışması olarak görülür).
Nefes Biofeedback: Nefes alış şeklinizi ve hızını ölçer ve düzenler.
Vücut ısısı Biofeedback: Vücuttan kan akımının perifere gidişini ölçümlemeye ve düzenlemeye yarar.
Kas Gerginliği Biofeedback (EMG): Kasların kasılmasını sağlayan elektirik akımını ölçer ve düzenlemeye yarar.
Deri Gerginliği Biofeedback (GSR): Anksiyetede el ve avuçtaki deri gerginliğini ölçmeye ve düzenlemeye yarar.
EEG (Elektroensefalograf): Beyinde değişik frekanstaki beyin dalgalarını ölçer. Elektrotlar deride spesifik yerlere, beyindeki elektriksel aktiviteyi ölçmek ve kaydetmek için yerleştirilir.
QEEG: Dijital Elektroensefalogram (EEG).